خلاصه ای از تاریخچه شهرداری و اهداف آن
در اواخر قرن سوم (هـ . ق) به منظور انجام و اداره امور شهری دایره احتسابیه با دو شعبه احتساب و تنظیف تشکیل شد. اما سازمان شهرداری با مفهوم امروزی از زمان تشکیل حکومت مشروطه (دوران قاجار) با تصویب قانون بلدیه مصوب ۲۰ ربیع الثانی ۱۳۲۵ (هـ . ق)(۱۲۸۶ ش) پا به عرصه وجود نهاد.
این قانون در ۵ فصل و ۱۰۸ ماده تنظیم و تصویب شده بود. در فصل چهارم، چگونگی سازمان بلدیه، تقسیم کار، وظایف و حدود اختیارات اعضای انجمن و واحدهای سازمانی تابعه، نحوه اعمال نظارت و مداخله حاکم را در امور بلدیه تعیین نموده بود. در ماده ۹۳ آن بر لزوم و وجود شخصی به عنوان کلانتر (شهردار)، که اداره امور بلدیه را به عهده بگیرد اشاره شده است.
با نسخ قانون مذکور در سال ۱۳۰۹ هـ.ش قانون دیگری با ضوابط جدید و متناسب با افزایش اعتبارات و امکانات مالی شهرداری ها تصویب شد. وزارت کشور، سرپرستی ادارات بلدیه را بر عهده گرفت. در سال ۱۳۱۲ (هـ.ش) وزارت کشور برای اینکه اصلاحات شهری به خوبی انجام شود.
کلیه امور فنی و شهرسازی شهرها زیرنظر مهندسین مجرب و با برنامه صحیح انجام گیرد. با تقدیم لایحه ای به مجلس شورای ملی موجبات تشکیل اداره کل فنی را در وزارتخانه فراهم نمود. و بعد از سال ۱۳۲۰ هـ .ش اداره مزبور به اداره کل امور شهرداریها تبدیل گردید. سپس بر اساس قانون ۱۳۲۸ (هـ . ش) با اعطای اختیاراتی به انجمن شهر، از نظر سیاسی و اجتماعی تحولاتی در وضع شهرها بوجود آمد.
به دنبال گسترش شهرها و افزایش جمعیت و به تبع آن تنوع احتیاجات شهروندان، وظایف و فعالیت شهرداری ها گسترش بیشتری یافت. به گونه ای که امروزه از شهرداری ها به عنوان بزرگترین و متنوع ترین سازمان خدماتی شهری نام می برند.
شایان ذکر است نخستین شهرداری در ایران در سال ۱۲۸۶ (هـ . ش) در تهران تأسیس گردیده. در مجموع تا پیش از انقلاب اسلامی تعداد ۴۵۳ شهرداری در کشور تأسیس گردید. بیشترین تعداد شهرداری، در استانهای اصفهان و مازندران (هر کدام ۴۶ شهرداری) و کمترین تعداد شهرداری در استان کهکیلویه و بویر احمد (۴ شهرداری) وجود داشت.
شهرداری از نظر لغوی از دو کلمه «شهر» و «داری» تشکیل گردیده است. «داری» به معنی اداره و مدیریت «شهر» است. پس از ۱۳۶۲ به جایی که دارای شهرداری باشد اطلاق می گردید. بنابراین از نظر لغوی شهرداری را می توان سازمان اداره شهر دانست. در اصطلاح، شهرداری به واحدی گفته می شود که به منظور اداره امور محلی و ارائه خدمات عمومی موردنیاز شهروندان در یک مرکز جمعیتی با خصایص شهری تشکیل می شود.
شهرداری ها بر اساس مدیریت شهری، ارائه خدمات و رفع نیازمندیهای شهروندان تشکیل شده اند است. از آنجا که شهروندان و ساکنان هر محل بیش از سایرین، امکان تشخیص و درک نیازها، امکانات و احتیاجات آن شهر یا محل را دارند. لذا می بایست با مشارکت یکدیگر و با انتخاب فرد یا افرادی که مسئولیت رفع این نیازها را بر عهده می گیرد به تأسیس شهرداری اقدام نمایند.
واژه «شهرداری» از واژه‌هایی است که فرهنگستان زبان و ادب فارسی آن را وضع کرده است. آنچه که امروز به نام و نشانِ شهرداری می‌بینیم و می‌شنویم، در روزگار پیشین با نام «بلدیه» شناخته می‌شده است.
در سال ۱۲۸۳ ه. ش، قانون بلدیه در مجلس شورای ملی تصویب شد. پیش از تشکیل بلدیه، مردم هر شهر طبق آداب و رسوم بدون مداخله‌ی حکومت، خدمات شهری را انجام می‌دادند. پس از پیروزی مشروطه، مشکلات مختلفی در اداره امور شهرها ایجاد شد.
این مشکلات در زمینه‌هایی مانند بهداشت شهری و آب رسانی وجود داشت. همه این مشکلات موجب شد نمایندگان مجلس اول در صدد تدوین زمینه‌هایی برای بهداشت شهرها برآیند. که منجر به تدوین اولین قانون شهرداریها تحت عنوان «قانون بلدیه» در ۱۹ خرداد ۱۲۸۶ شمسی شد.
